Ortaçağdan beri şifacılar tarafından kullanılan sarı kantaronla tanışmadı iseniz size sarı kantaron bitkisinden ve sarı kantaronun faydalarından bahsetmek isteriz. Memleketimizde Akdeniz ve Ege Bölgesinde sıklıkla yetiştiği gözlenmekle birlikte Sarı Kantaron (Hypericum perforatum) kantarongiller familyasından anavatanı Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya olan tıbbi bir bitkidir. Bu bitki bizim hayatımıza nasıl girdi diye soracak olursanız, babamızın organik ilaçlar ve doğadan gelen şifa ile tedaviye olan güveni ve araştırmaları sonucu sürekli tekrarlayan bilek şişmeleri ve ağrılarına çözüm aradığı bir zaman dilimine denk gelir. Sonrasında uçuklar, küçük yaralanmalar gibi durumlarda haricen kullanma ile her zaman yanımızdan ayırmadığımız bir bitki yağı olmuştur. Sarı kantaronun çiçek açtığı haziran-eylül dönemlerinde bu bitkiyi toplayarak “sarı kantaron yağı” yapabilirsiniz. Tabi bu kısım sabır, bilgi ve özen istemektedir. Yağ yapmak için bilgi, tecrübe ve imkanınız yoksa, Sarı Kantaronun yağını, Gıda Takviyesi ve Losyonlarını hazır olarak bulmanız da mümkün olmaktadır..
Fitoterapide kullanılan bitkilerin yıldızı olarak kabul edilen sarı kantaron bitkisinin yukarıda da bahsettiğimiz gibi kullanımı ortaçağa kadar dayanmaktadır. Bazı bölgelerimizde Halk dilinde kılıç otu olarak adlandırıldığı bilinmektedir. Bu isimle adlandırılmasında, Osmanlı döneminde orduların savaşa çıkarken, kılıç yaralarını daha çabuk iyileştirdiği için yanlarına kazanlarla sarı kantaron yağını almalarının sebep olduğu düşünülmektedir. Sarı Kantaron Bitkisi, kılıç otunun yanı sıra binbirdelik otu, kan otu, yara otu, kuzu kıran ve mayasıl otu olarak adlandırılmaktadır. Bitkinin depresyon önleyici, anti-virütik ve antibiyotik etkileri olduğu kanıtlanmış, ayrıca yara ve yanıkların iyileşmesine yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Tarihte sinir toniği olarak kullanılan sarı kantaronun günümüzde, ülkemizde ve özellikle Avrupa’da depresyon önleyici olarak kullanıldığı bilinmektedir.
(Hypericum perforatum) kantarongiller ailesine mensup olan sarı kantaron, Asya, Avrupa, Kuzey Afrika ve A.B.D.’de yetişen, altın sarısına hakim bir renkte ve şemsiye biçiminde çiçekleri bulunan, çalı formunda, çok dallı ve çok yıllık bir bitkidir. Çiçekleri sıkıldığında veya zeytinyağında bekletildiğinde resimde görüldüğü gibi kırmızı renkli bir sıvı salgılamaktadır.
Bileşimindeki en önemli ve şifa veren madde "Hypericin"(İngilizceden çevrilmiştir-Hiperisin, hiperforin ile birlikte Hypericum'un ana aktif bileşenlerinden biri olan bir antrakinon türevi olan bir naftodiantrondur. Hiperisinin bir antibiyotik, antiviral ve spesifik olmayan kinaz inhibitörü olarak işlev gördüğüne inanılmaktadır.) dir, buna ek olarak içeriğinde pseudohypericin, protohypericin, protopseudohypericin, hyperoside, rutin,quercitrin, isoquercitrin, quercetin, biapigenin, amentoflavone, hyperforin, adhyperforin, caffeic asit, chlorogenic asit, ferulic asit, hyperfolin, p-cumaric asit, p-hydroxybenzoic asit, vanillic asit, uçucu yağlar, ß-sitosterol, C vitamini, A vitamini bulunmaktadır.
Sarı kantaron bitkisini krem/losyon, yağ, çay ve gıda ekstraktı (hap/draje) şeklinde kullanımları mevcuttur. Yağı dahilen veya haricen kullanılabilir. İhtiyaç duyulan bölgelere sürebilir veya birkaç damla içerek tüketebilirsiniz. Sarı kantaron Çayı da teskin edici özelliğe sahiptir ve faydalıdır. Peki Sarı kantaron çayını nasıl yapmalıyız? Çay olarak kullanımında kaynamış suya bir tutam kadar sarı kantaron otu konarak demlenir ve demlendikten sonra bir su bardağı kadar süzülerek çay şeklinde tüketilir. Çok fazla dozda alınmaması tavsiye edilmektedir.
Hap olarak kullanımı ise biraz daha karışıktır. İlgi ve ihtiyaç duyanlar sağlık sorunları doğrultusunda hekimlere danışarak kullanmalıdır. Eğer ihtiyaç duyuluyorsa, üretici firmanın tavsiyelerini de dikkate alarak minimum dozda kullanılması uygun olacaktır. Her şifalı bitkide olduğu gibi bu bitkininde kullanımında bazı sakıncalar bulunmaktadır. Yağının sürülmesinde hiçbir sakınca yoktur sadece sürdükten sonra güneşe çıkılması durumunda cilt lekelerine neden olmaktadır. İçildiği zamanda açık renkli insanlarda güneşe aşırı hassasiyet meydana getirir. Sarı kantaronun yan etkilerinin genellikle hafif olduğu ve mide rahatsızlığı, ürtiker veya diğer deri döküntüleri, yorgunluk, huzursuzluk, baş ağrısı, ağız kuruluğu, baş dönmesi ya da akıl karışıklığı şeklinde ortaya çıktığı ve antidepresan, kan inceltici, oral kontraseptif, tansiyon ilaçları ve astım ilaçları ile birlikte kullanılmaması gerektiği belirtilmektedir.
Kullanım şekilleri ve yan etkilerinden biraz bahsettikten sonra şimdi sizlere sarı kantaron otunun faydalarından bahsetmek istiyoruz.
Sarı kantaron otu faydaları;
-
Sarı kantaronun doğal bir antidepresan olduğu, anksiyeteye (kaygı, korku, gerginlik, sıkıntı hali) iyi geldiği,
-
Menopozdaki kadınlar için ideal bir destek bitkisi olduğu bilinmektedir.
-
Virüslere karşı etkili olduğu gözlemlenmiştir,
-
Karaciğer ve safra kesesini kuvvetlendirdiği bilinir.
-
Sarı kantaronun, alkolün neden olduğu el ve ayak titremelerinde iyileştirici özelliği bulunduğu,
-
Kan şekerinin düşürülmesine yardımcı olduğu,
-
Hücre yenileyici özelliğiyle yaranın çabuk kapanmasını sağladığı,
-
Bağırsak spazmını çözdüğü, bağırsak solucanlarını düşürdüğü,
-
İç ve dış varislerin tedavisinde etkili olduğu,.
-
Ülser ve gastritte iyileşmeyi hızlandırdığı,
-
Hazmı kolaylaştırdığı ve iştah açtığı bilinen faydaları arasındadır.
-
Sarı kantaron yağı faydaları ve kullanım alanları;
-
Kas ağrısı, siyatik ve yumuşak doku romatizmasına iyi gelmektedir ve sırt ağrıları, lumbago, siyatik ve romatizmada masaj yağı olarak kullanılmaktadır
-
Yanıklarda, haşlanmalarda ve güneşin neden olduğu yanıklarda olumlu sonuçlar vermektedir. İyi bir yara iyileştiricidir.
-
İltihap önleyici özelliğiyle yarada herhangi bir iltihap oluşmasına engel olur.
-
Pürüzsüz bir cilde sahip olabilmek için, cilt bakım yağı olarak yararlanabilirsiniz.
-
Antiseptik özelliğiyle yarada mikrop üremesini engeller.
-
Damar büzücü etkisiyle kanamayı kısa sürede durdurur.
-
Bebeklerde pişiklere iyi gelmektedir.
-
Cilt lekelerini giderir.
-
Hemoroite faydalıdır.
Kendiniz yapmak isterseniz, sarı kantaron yağı nasıl yapılır?
Öncelikle bitkiyi resimlerle biraz tanıyalım. Yukarıda da bahsettiğim gibi altın sarısı renkli çiçekleri olan ve çalı formunda bir bitki. Yapraklarını ışığa tuttuğunuzda yağ guddeleri belirgin biçimde görebiliyoruz.
Bitkiyi tanıdıktan sonra tabi ki en önemli kısım doğadan bulup toplamak.
Çeşitli sağlık sorunlarına iyi geldiğine inanılan kantaron yağı, sarı kantaron çiçeğinden elde ediliyor. Birçok kişi son dönemde popülerliği artan kantaron yağını evde yapıp kullanmak istiyor. Bunun için kantaron yağının yapılışını ve püf noktalarını arama motorlarında arayanların sayısı günden güne artıyor. Siz de bu gruptaysanız ve kantaron yağı yapmak istiyorsanız, püf noktalarımızı gözden geçirmelisiniz.
Uygun mevsimde pazarlarda satılan kantaron çiçeğini aktarlarda da bulabilirsiniz. Kendiniz toplama fırsatı yakalamışsanız, temiz hava ve kır gezintisi şansını da kaçırmamışsınız demektir.
Bir demet kantaron çiçeği orta büyüklükte bir kavanoz kantaron yağı yapmak için yeterlidir.
Kantaron yağı yapmak için aldığınız çiçekleri öncelikle iyice yıkayıp kurutun. Ardından çiçekleri elinizle sapından koparıp kavanoza alın. Çiçekleri ayırırken makas, bıçak gibi metal aletler kullanmamaya dikkat edin.
Bütün çiçekleri kavanoza aktardıktan sonra üzerini saf zeytinyağı ile tamamlayın. Kavanozun ağzını önce bir tülbentle sıkıca kapatın.
Kavanozu güneşe koyup kantaron çiçeklerinin özlerinin yağa geçmesi için 5 gün kadar bekletin. Ardından kavanozun ağzını kava almayacak şekilde kapakla kapatıp güneşte bekletme işlemini 45 gün kadar daha sürdürün.
Bu sürede çiçeklerin özü yağa geçecek ve yağın rengi koyulaşacak, kırmızıya yakın bir hal alacak. Yağ bu hale geldiğinde kullanıma hazır demektir.
Açık yaralarda ve yanıklarda ailecek kullanıyoruz ve çevremizde de kullandırdığımız insanlarda hep olumlu sonuçlarını gördük. Artık çantalarımızda bile küçük şişelerde taşıyoruz her an her yerde kullanıma hazır. Dilerim sizler de faydasını görürsünüz.
Anahtar Kelimeler:
Sarı Kantaron, Kantaron, Sarı Kantaron Yağı, Sarı Kantaron Çayı, Kantaron Yağı, Kantaron Çayı, Kantaron Yağı Fiyatı, Sarı Kantaron Yağı Faydaları, Kantaron Yağı Faydaları, Kantaron Çiçeği, Sarı Kantaron Çiçeği, Kantaron Yağı Nasıl Kullanılır.
Kaynaklar:
- Bilia AR, Gallori S, Vincieri FF. St. John’s Worth and depression-efficiency, safety and tolerability. Life Sciences 70: 3077-3096, 2002.
- http://www.aktifsaglik.com/3-Sari-Kantaron-Otu.html
- http://www.kantaron.gen.tr/yan-etkileri.html
- http://www.ontariowildflower.com/manitoulin_dune.htm
- http://www.theguardian.com/uk/2011/may/01/new-eu-rules-on-herbal-remedies
- http://rbgeherbaljournal.blogspot.com.tr/2011_06_01_archive.html
- http://wanderinweeta.blogspot.com.tr/2010/07/wild-garden.htmlhttp://www.purxhealth.com/blog/herbs/best-supplements-for-mood-enhancement-st-johns-wort-2/
- http://www.sifalibitkileriniz.com/bitkisel-yaglar/kantaron-yagi-ve-faydalari.html/comment-page-6
- http://www.agaclar.net/forum/tibbi-itri-boyar-aromatik-bitkiler/1273-2.htm